Voeding en kanker

De regie zelf in handen houden? Ja dat wil jij ook, zelfs wanneer je misschien denkt machteloos te staan. Hoe je gezondheid er ook voor staat. Je hebt altijd zelf de touwtjes in handen wat betreft je voedingstoestand. Door zo volwaardig en gezond mogelijk te blijven eten, kun je je lichaam zo sterk mogelijk houden in het gevecht tegen kanker. Voeding maakt wel degelijk iets uit in de strijd tegen kanker.

 

Oncologie, wat is dat?

Oncologie wordt ook wel kankerkunde genoemd, kortom het behandelen van kanker. Een oncoloog houdt zich bezig met de diagnostiek, behandeling en nazorg van kanker. Kanker ontstaat door een ongeremde celdeling in het lichaam. Deze kan ontstaan door een verminderde werking van celgroei remmende genen of door een verhoogde werking van celgroei stimulerende genen. Ook kan het komen door een verhoogde aanwezigheid van cellen die celdood voorkomen of juist een verminderde activiteit van cellen die DNA herstellen.

Normaal gesproken is het lichaam gedurende het leven continue bezig met het vernieuwen van de lichaamscellen. Als hier een van de bovengenoemde storingen ontstaat kan het voorkomen dat de cellen ongeremd blijven delen waardoor er een tumor ontstaat. Wanneer ergens in het lichaam een tumor is ontstaan kan deze lang in een ‘slapende toestand’ zitten zonder dat het schade aanricht. Want net als alle andere lichaamscellen hebben ook tumoren voedingsstoffen nodig om te kunnen groeien. Zolang er geen bloedvaten in de omgeving zitten blijft de tumor dus klein en ongevaarlijk. Wanneer er echter een verandering komt in het DNA van de tumor kan er een manier ontstaan waarin de bloedvaten dichterbij komen. Wanneer er bijvoorbeeld ergens in het lichaam een wondje ontstaat komen er stoffen vrij die ervoor zorgen dat er bloedvaten naar dat wondje toe groeien zodat deze hersteld kan worden. Een tumor kan deze stofjes namaken waardoor er ook bloedvaten naar de tumor toe groeien en er de mogelijkheid tot groeien ontstaat. Het gevaar van een groeiende tumor is dat deze zich ook kan verspreiden door de aanwezigheid van bloedvaten of lymfevaten. Deze lopen door het hele lichaam en kunnen de tumorcellen dus overal naartoe brengen waar deze weer kunnen uitgroeien tot nieuwe tumoren. Het verspreiden van kankercellen naar verschillende plekken in het lichaam is het begin van uitzaaiing.

 

Welke vormen van tumoren zijn er?

Er zijn twee soorten tumoren, goedaardige en kwaadaardige. Het verschil tussen beide is dat goedaardige tumoren niet uitzaaien in het lichaam. Ze groeien langzamer en blijven als het ware een vast klopje cellen die wel groter wordt maar niet door andere weefsels heen groeit. Een onbehandelde goedaardige tumor kan alleen wel zo groot worden dat het belangrijke organen in het lichaam wegdrukt, waardoor er functiestoornissen kunnen ontstaan met als gevolg het falen van dat orgaan. Daarnaast kan een goedaardige tumor ook uitgroeien tot een kwaadaardige tumor, die wel door de cellagen heen groeit en zich verspreid in het lichaam. Een onbehandelde kwaadaardige tumor zal door het lichaam verspreid allemaal nieuwe tumoren vormen. Uiteindelijk kan het lichaam hierdoor niet meer functioneren en leidt het tot de dood.

  

Risicofactoren voor kanker

Bij het ontstaan van kanker kunnen verschillende factoren een rol spelen. Erfelijke factoren zijn daar een voorbeeld van. Bepaalde kankersoorten kunnen namelijk via de genen overgegeven worden aan het nageslacht. Als je deze genen bezit heb je een verhoogd risico, maar dat wil niet zeggen dat je ook daadwerkelijk kanker zult krijgen. Daarnaast kunnen bepaalde infectieziekten of de leefomgeving ook het risico op kanker verhogen. Bij de infectieziekten heeft het immuunsysteem een belangrijke rol in het ontstaan van kanker, en onder de leefomgeving vallen bepaalde chemische stoffen, straling of sommige geneesmiddelen die invloed kunnen hebben op het DNA van de lichaamscellen. Tenslotte heeft voeding en leefstijl ook een belangrijke invloed op het risico op kanker. Te lange blootstelling aan zonlicht, roken of ongezonde voeding zijn ook risicofactoren op het ontstaan van kanker.

 

Behandelmethode

Wanneer een tumor is vastgesteld en bekend is waar deze zit, hoe groot deze is en of deze via de bloed- en/of lymfebaan wordt verspreid, kan een behandelmethode gekozen worden. Afhankelijk van de eigenschappen van de tumor wordt er gekozen voor een operatie, bestraling of chemotherapie. Bij een operatie wordt de tumor weggehaald, vaak in combinatie met bestraling om de eventuele overgebleven tumorcellen zo erg te beschadigen dat ze dood gaan. De normale cellen en organen eromheen worden hierdoor ook aangetast en kunnen functieverlies krijgen, daarom wordt er vaak meerdere keren bestraald zodat ze tijd krijgen zich te herstellen. Chemotherapie is het behandelen met medicijnen die van binnenuit de kankercellen aanvallen. De chemo kan toegediend worden via een infuus, via de mond met tabletten of capsules en heel af en toe wordt het plaatselijk toegediend. Dit gebeurd volgens een persoonlijk behandelschema. De tijdsduur van de chemokuur hang af van de soort kanker, de fase waarin de kanker zit, het doel van de behandeling, de eigen wens en natuurlijk hoe er op de behandeling gereageerd wordt. De behandelend arts bepaalt welke behandelmethode waarschijnlijk het meest effectief zal zijn.

 

De relatie met voeding

Voeding heeft een grote invloed op het ziekteproces van kanker. Wanneer er sprake is van een slechte voedingstoestand en/of ondervoeding kan het voor komen dat de behandelingen minder goed aanslaan of dat er meer complicaties optreden. Dit kan weer zorgen voor een langere opnameduur en meer ongeplande opnames. Ook kan het immuunsysteem verzwakken waardoor er sneller infecties ontstaan. Uiteindelijk komt een slechte voedingstoestand neer op een verlaagde kwaliteit van leven.

Bij kanker is het van belang om zoveel mogelijk de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid energie, vitamines en mineralen binnen te krijgen. Dit is belangrijk om zo sterk mogelijk te zijn voor eventuele behandelingen. Ook kan er sprake zijn van een verhoogde energie- en eiwitbehoefte. Dit is wanneer het lichaam aangetast is als gevolg van de behandeling, bij ondergewicht of complicaties. Een verhoogde energie- en eiwitinname kan het lichaam helpen beter te herstellen. Daarnaast wordt er aanbevolen om in de periode van de behandelingen voldoende te bewegen, niet te roken en in beperkte mate alcohol en zout te gebruiken.

 

Begeleiding van een diëtist?

Wil jij of ken jij iemand die graag begeleiding wil van de diëtist bij het handhaven van een goede voedingstoestand? Neem dan hier contact op en bekijk wat de mogelijkheden zijn. Waak voor een goede voedingstoestand, het zijn de enige handvatten die je je lichaam kunt geven in de strijd om gezond(er) te worden.