Voeding bij endometriose
Buikkrampen en andere klachten die optreden of verergeren tijdens de menstruatie zijn veelvoorkomend bij vrouwen tussen de leeftijd van 20 tot 55 jaar. Één op de tien vrouwen in Nederland heeft last van endometriose. Er zijn steeds meer berichten die beweren dat voeding een grote rol kan spelen in het verminderen van de klachten van endometriose. Helaas is het vaak niet zo eenvoudig om een dieet te volgen waarmee alle klachten verdwijnen, maar het aanpassen van de voeding kan wel een kans bieden om de klachten te verminderen.
Wat is endometriose?
Hoe endometriose precies ontstaat, is nog niet bekend. Wat wel bekend is, is hoe de klachten ontstaan. Endometriose is een aandoening waarbij delen van het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeien. Normaal zit dit alleen in de baarmoeder, maar in het geval van endometriose kan dit slijmvlies zich bevinden op bijvoorbeeld de eierstokken, eileiders, de baarmoeder, blaas, darmen en/of in de buikholte. Dit kan voor klachten zorgen, die tijdens de menstruatie soms nog erger worden. Sommige vrouwen kunnen hierdoor beperkt worden in hun dagelijkse functioneren, zelfs zo erg dat ze hun gewone activiteiten niet meer kunnen uitvoeren. De meest voorkomende klachten zijn heftige pijn onder in de buik tijdens de menstruatie, pijn in de gehele buik of pijn die doorstraalt naar de rug of benen. Niet iedereen krijgt hier klachten van, maar sommige vrouwen hebben wel klachten, zoals pijn bij het plassen, darmkrampen, pijn bij de ontlasting, diarree of lastige ontlasting, schouderpijn, vermoeidheid, pijn bij het vrijen en moeilijk zwanger worden.
Bij jongeren kunnen de klachten anders zijn, bijvoorbeeld:
- Heftige buikpijn
- Hoofdpijn aanvallen (migraine)
- Misselijk zijn
Kwaliteit van leven
Endometriose kan de kwaliteit van leven van vrouwen aanzienlijk beïnvloeden. De symptomen kunnen leiden tot beperkingen in dagelijkse activiteiten, werkverzuim en sociale isolatie. De diagnose en behandeling kunnen ook emotionele stress en angst veroorzaken. De ervaringen van vrouwen met endometriose zijn divers. Sommige vrouwen kunnen goed omgaan met de symptomen, terwijl andere vrouwen meer moeite hebben om een goede kwaliteit van leven te behouden. Vrouwen met endometriose hebben daarom toegang nodig tot adequate diagnose, behandeling en ondersteuning om de impact van deze aandoening te minimaliseren.
Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van endometriose kunnen vergroten, waaronder:
- Familiegeschiedenis: Vrouwen met een eerstegraads familielid (zoals een moeder, zus of dochter) met endometriose hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van de aandoening.
- Reproductieve geschiedenis: Vrouwen die nooit zwanger zijn geweest, hebben een hoger risico op endometriose. Ook vrouwen die op latere leeftijd zwanger worden of minder vaak zwanger zijn geweest, hebben een hoger risico.
- Menstruatiecyclus: Vrouwen die kortere menstruatiecycli hebben (minder dan 27 dagen) of langere en/of zwaardere menstruatieperiodes hebben, hebben een hoger risico.
- Genetica: Onderzoek suggereert dat er bepaalde genetische mutaties kunnen zijn die bijdragen aan de ontwikkeling van endometriose.
- Immunologische factoren: Veranderingen in het immuunsysteem of problemen met het afweersysteem kunnen ook een rol spelen bij het ontstaan van endometriose.
- Omgevingsfactoren: Er zijn aanwijzingen dat bepaalde chemicaliën en toxines in het milieu (zoals dioxines) endometriose kunnen veroorzaken of verergeren.
Behandeling
Behandeling van endometriose is niet altijd nodig, maar als er sprake is van pijnlijke klachten, zijn er verschillende manieren om deze aan te pakken. Pijnstillers kunnen worden voorgeschreven om de klachten te verminderen of een behandeling met hormonen kan worden ingezet om ervoor te zorgen dat er geen menstruatie meer plaatsvindt. In uitzonderlijke gevallen kan weefsel ook operatief verwijderd worden. Sommige vrouwen willen liever geen medicijnen, hormonen of operaties. Zij willen hun klachten liever zelf verminderen door middel van een aanpassing aan hun levensstijl en/of voeding.
Voedingsadvies
Online zijn verschillende vormen van het ‘endometriose diëten’ te vinden, maar er is nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit. Het huidige endometriose dieet bevat bijvoorbeeld het vermijden van gluten, lactose, suiker en rood vlees en het vermijden van voedingsmiddelen die oestrogeen bevatten. Het dieet richt zich ook op immuunondersteunende voeding met gezonde vetten zoals omega-3, vitamines A, B6, C, D en E, calcium, ijzer, selenium, magnesium, zink en probiotica. Het FODMAP-dieet lijkt ook positieve effecten te hebben op darmklachten bij endometriose, onder andere door minder gasvorming door bacteriën. Deze diëten kunnen de kwaliteit van leven verbeteren, wat gunstig is in de behandeling van endometriose. Let wel op, het wordt afgeraden om zelf te experimenteren met grote voedingsaanpassingen, omdat dit kan leiden tot tekorten in de voeding. Raadpleeg daarom bij voorkeur een deskundige als je een specifiek dieet wilt volgen.
Complementaire mogelijkheden
Er zijn verschillende complementaire methoden die kunnen worden gebruikt bij endometriose. Weet wel dat het wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit ervan meestal beperkt is. Hieronder volgen enkele voorbeelden:
- Acupunctuur: een traditionele Chinese geneeskunde-techniek waarbij naalden op specifieke punten van het lichaam worden ingebracht om de energiestroom te herstellen en pijn en ontsteking te verminderen.
- Massage: een manuele therapie die gericht is op het verminderen van spierspanning en pijn.
- Yoga: een fysieke en mentale oefening die gericht is op het verminderen van stress en het bevorderen van ontspanning en flexibiliteit.
- Kruidenpreparaten: bepaalde kruiden worden soms gebruikt om de symptomen van endometriose te verminderen, zoals pioenwortel, kurkuma en gember. Het is echter belangrijk om voorzichtig te zijn met het gebruik van kruidenpreparaten, omdat sommige kruiden interacties kunnen hebben met medicijnen of bijwerkingen kunnen hebben.
Hoewel deze complementaire behandelingen soms nuttig kunnen zijn bij het verminderen van symptomen van endometriose, is het altijd belangrijk om met een zorgverlener te overleggen voordat een complementaire methode wordt gestart.
Wat kan ik zelf doen?
Heb je endometriose en veel pijn tijdens de menstruatie. Dan zijn er een aantal dingen die je zelf kunt proberen om de klachten te verminderen. Zorg voor voldoende rust en ontspanning tussen je bezigheden door, maak gebruik van een warme kruik voor op je onderbuik of neem een lekker warm bad. Mocht je pijn in de rug ervaren, probeer met oefeningen je rug zoveel mogelijk te ontspannen. Bijvoorbeeld door het hol en bol maken van je rug. Zorg daarnaast goed voor je lichaam door het eten van een volwaardig voedingspatroon. Of probeer eventueel je voedingspatroon aan te passen onder begeleiding van een diëtist. Zo ondersteun je je lichaam het beste in tijden van vervelende klachten.
Neem contact op met de online diëtist
Heb je zelf last van endometriose en wil je ondersteuning bij het veranderen van je voeding om klachten te verminderen? In dat geval kan de online diëtist van About Health je verder helpen. Die kijkt samen met jou naar je klachten en kan helpen bij het aanpassen van je huidige voeding om klachten zoveel mogelijk te verminderen. Of wil je liever eerst meer informatie over begeleiding door de online diëtist? Neem dan hier contact op en stel je vragen. De online diëtist van About Health helpt je graag verder!
Gebruikte en interessante bronnen:
Voeding en endometriose vanuit het UMCG
The effects of nutrients on symptoms in women with endometriosis: a systematic review. 2020
