Bloedarmoede
Klachten als moeheid, hoofdpijn, duizeligheid, kortademigheid of het gevoel hebben dat je flauwvalt? Het kan zomaar zijn dat er bij jou sprake is van anemie, ook wel bekend als bloedarmoede. Dit ziektebeeld komt relatief veel voor in Nederland, met name bij vrouwen door heftig menstrueel bloedverlies. Soms is het tekort aan bloedcellen of hemoglobine tijdelijk, maar het kan ook chronisch zijn.
Wat is bloedarmoede?
Anemie ontstaat wanneer het bloed te weinig rode bloedcellen bevat of een tekort heeft aan het eiwit hemoglobine. Dit eiwit zorgt ervoor dat rode bloedcellen zuurstof kunnen transporteren door het lichaam. Voor de aanmaak van hemoglobine zijn voldoende ijzer, vitamine B12 en foliumzuur essentieel. Als er te weinig van deze stoffen beschikbaar zijn, kan het lichaam onvoldoende hemoglobine produceren, waardoor de zuurstofvoorziening naar de lichaamscellen afneemt. Dit leidt tot bloedarmoede, die verschillende oorzaken kan hebben en gepaard kan gaan met uiteenlopende klachten.
De opname van ijzer
Er zijn twee soorten ijzer: heemijzer (uit dierlijke producten) en non-heemijzer (uit plantaardige producten). Hoewel heemijzer beter door het lichaam wordt opgenomen, is non-heemijzer, dat in 90% van ons dieet zit, ook belangrijk. Voedingsstoffen kunnen de opname van ijzer beïnvloeden: vitamine C verhoogt de opname van non-heemijzer, terwijl calcium de opname kan verminderen. Een gevarieerd voedingspatroon helpt om deze effecten in balans te houden.
Klachten bij bloedarmoede
Veelvoorkomende symptomen van bloedarmoede zijn:
- Moeheid
- Hoofdpijn
- Kortademigheid na inspanning
- Duizeligheid
- Oorsuizen
- Bleekheid van gezicht en lippen
- Hartkloppingen of een bonzend hart
- Overmatig zweten
- Rusteloze benen, met een drang om ze te bewegen
Oorzaken van bloedarmoede
Er zijn verschillende oorzaken van bloedarmoede, waaronder:
- IJzertekort: IJzer is essentieel voor de aanmaak van hemoglobine. Een tekort kan ontstaan door ernstig bloedverlies (zoals bij een operatie, bevalling, miskraam, of zware menstruatie), regelmatige inname van pijnstillers, een ijzerarm dieet of slechte ijzeropname in de darmen.
- Vitamine B12- of foliumzuurtekort: Een tekort aan deze vitamines kan de balans in het bloed verstoren. Dit kan bijvoorbeeld komen door maag- of darmaandoeningen, een tekort aan vitamine B12 in de voeding (bij veganisten, alcoholisten of mensen op een streng dieet), of door overmatig alcoholgebruik.
- Onderliggende ziekten: Chronische aandoeningen zoals auto-immuunaandoeningen, tumoren of ontstekingen kunnen de aanmaak van hemoglobine verstoren.
- Vruchtbare vrouwen: Zij hebben door menstruatie, zwangerschap en borstvoeding een hogere behoefte aan ijzer en foliumzuur, wat bloedarmoede kan veroorzaken als de voeding hier niet voldoende in voorziet.
- Erfelijkheid: Sommige vormen van bloedarmoede, zoals thalassemie, kunnen erfelijk zijn. Bij thalassemie maakt het lichaam minder of geen hemoglobine aan.
Voorkomen en behandelen
Een uitgebalanceerd dieet is belangrijk om voldoende ijzer, vitamine B12 en foliumzuur binnen te krijgen. Afhankelijk van de oorzaak en ernst van de anemie zijn er verschillende voedingsadviezen om tekorten te voorkomen of aan te vullen.
Voorbeelden van voeding rijk aan deze voedingsstoffen zijn:
- Vitamine B12: Vlees, vis, melk, yoghurt, eieren
- Foliumzuur: Groene groenten (zoals asperges en spinazie), peulvruchten, volkorenproducten, lever
- IJzer: Vlees, donkergroene groenten (zoals spinazie en broccoli), peulvruchten (zoals linzen en kikkererwten), noten, volkorenbrood, vis (zoals sardientjes en mosselen), gedroogd fruit (zoals dadels en abrikozen)
Wat als klachten aanhouden?
Voeding alleen kan bloedarmoede niet genezen. Als de klachten blijven, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Met bloedonderzoek kan de oorzaak worden vastgesteld en kan een passende behandeling worden voorgeschreven, zoals:
- IJzertabletten (200 mg ferrofumaraat, 2x per week)
- Vitamine B12-tabletten (1000 mcg cyanocobalamine, 1x per dag)
- Foliumzuurtabletten (0,5 mg, 1x per dag)
- In ernstige gevallen, een bloedtransfusie
Let wel, bij ijzertabletten kunnen bijwerkingen zoals maag-darmklachten optreden. Het kan helpen om deze na de maaltijd in te nemen of met een lagere dosis te starten.
Hulp nodig?
Heb je het idee dat je misschien last hebt van anemie of heb je hulp nodig bij het vinden van de juiste voeding om dit te voorkomen? In dat geval kan het zinvol zijn om contact op te nemen met de online diëtist van About Health. Deze kan samen met jou kijken naar je huidige voeding en helpen bij het eventueel aanpassen ervan om voldoende ijzer-, vitamine B12- en foliumzuur rijke voeding binnen te krijgen.
