Diabetes Mellitus en de invloed van voeding en leefstijl

Geplaatst op 30 april 2018

In eerdere artikelen is uitgelegd wat Diabetes Mellitus betekent, hoe het ontstaat, welke gevolgen het heeft en welke behandelmethoden er zijn. In dit artikel wordt toegelicht wat je zelf kunt doen. Op het ontstaan en de verloop van Diabetes Mellitus heb je namelijk zelf een grote invloed. Met een gezondere voeding- en leefstijl is het mogelijk Diabetes in de hand te houden en eventueel zelfs om te keren.

Diabetes Mellitus en voeding

In het kort

Ieder mens heeft glucose in het bloed, de standaard bloedsuikerspiegel zit nuchter tussen 60-120 mg/dl, en bij een maaltijd zal deze kort stijgen tot maximaal 140 mg/dl. Bij de inname van koolhydraten worden deze in de darmen kort geknipt tot glucosedeeltjes en opgenomen in het bloed. Om verder opgenomen te kunnen worden in de lichaamscellen is het hormoon insuline nodig die cellen als het ‘ware open maakt’. Bij Diabetes Mellitus is er een ongevoeligheid (of tekort) van insuline, waardoor deze de cellen niet meer open kan maken en de glucose in het bloed blijft zitten. Te veel glucose in de bloedbanen zorgt voor beschadiging aan de vaatwanden. Maar om te zeggen dat koolhydraten slecht zijn en niet meer gegeten mogen worden is incorrect. Koolhydraten is de belangrijkste energiebron voor het lichaam. En daarnaast ook de enige energiebron voor de hersenen, dus een onmisbare voedingsstof!

Bij Diabetes Mellitus is het belangrijk dat er voldoende en gevarieerd gegeten wordt. Ook de hoeveelheden spelen hier een rol. In geval van overgewicht is het verstandig om het gewicht te verlagen naar een gezond lichaamsgewicht. Het is beter voor de algemene gezondheid en voor de regulering van de bloedsuikerspiegel.

De voeding bestaat uit verschillende koolhydraten die allemaal een andere uitwerking hebben op de bloedsuikerspiegel.

Snelle koolhydraten

Suiker, zoetigheid	-> Schieten in het bloed
Fruit	-> Vloeien in het vloed
Witte deegwaren en witte rijst	-> Stromen in het bloed

Langzame koolhydraten

Melk en melkproducten	-> Druppelen in het bloed
Volkorenproducten, peulvruchten, groente	-> Sijpelen in het bloed

Niet alleen koolhydraten hebben invloed op de bloedsuikerspiegel. Wanneer een maaltijd bestaat uit een combinatie van koolhydraten, vetten en eiwitten verminderd de resorptiefunctie waardoor de bloedsuikerspiegel langzamer stijgt. Daarom is het belangrijk om gevarieerd en afwisselend te eten.

Vezels

Vezels zijn onverwerkbare stoffen die de reis door het lichaam afgaan en onveranderd weer uitgescheiden worden. Positieve eigenschappen van vezels zijn dat ze weinig energie leveren, verzadigend werken, de stoelgang bevorderen, de cholesterolspiegel reguleren en de bloedsuikerspiegel maar langzaam laten stijgen. De aanbeveling is om iedere dag minimaal 30 gram vezels binnen te krijgen. Ze zitten vooral in granen, volkorenproducten, sla, groente, peulvruchten, aardappelen en fruit.

Eiwit en vet

Eiwitten en vetten hebben in een goede verhouding geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Wel zijn het hele belangrijke stoffen die onmisbaar zijn in een gezond voedingspatroon.

Eiwitten zijn belangrijk als bouwstof voor de spieren. Ze kunnen niet zelf in het lichaam gemaakt worden waardoor ze uit de voeding gehaald moeten worden. Wel moet er opgelet worden dat de eiwitinname niet te groot is (meer dan 0,8-1,0 g per kg lichaamsgewicht), dit kan namelijk schadelijk zijn voor de nierfuncties.

Vetten zijn belangrijk als energiebron en ze zijn de leveranciers van vet oplosbare vitamines zoals vitamine A, D, E en K. Ook bevatten vetten belangrijke vetzuren die het lichaam ook niet zelf kan maken (linolzuur, linoleenzuur).

Dranken

Mensen met Diabetes moeten bij sommige dranken extra opletten. Vooral frisdranken met veel suikers kunnen de bloedsuikerspiegel enorm snel laten stijgen. Daarnaast bevatten fruitsappen naast goede stoffen (vitamines) ook fruitsuikers die ook snel opgenomen worden in het lichaam en zo ook de bloedsuikerspiegel flink laten stijgen. Mensen met Diabetes moeten hier dus op letten. Water, koffie en thee (ongesuikerd) mogen altijd zonder beperkingen gedronken worden en hebben geen invloed op de bloedsuikerspiegel. Ook alcohol heeft invloed op de bloedsuikerspiegel, het vergroot namelijk het risico op het krijgen van een hypo. In eerste instantie zal de bloedsuikerspiegel sterk stijgen door de vele koolhydraten. Echter zal daarna de lever te druk bezig zijn om de alcohol te verwerken dat de bloedsuikerspiegel niet gereguleerd wordt en een hypo kan ontstaan. Drink daarom altijd met mate en houdt de bloedsuikerspiegel (vooral de uren erna) in de gaten.

Er zijn ook levensmiddelen die iemand met Diabetes het beste kan vermijden of enkel in hele kleine porties consumeert. Dit zijn producten waar veel snelle koolhydraten (korte keten) zitten die snel in het bloed opgenomen worden en de bloedsuikerspiegel heel snel laten stijgen.

Suiker: Alle suikervormen bestaande uit glucose, vb. Druivensuiker, tafelsuiker, geleisuiker, poedersuiker, kandijsuiker, bruine suiker enz.

Suiker bevattende levensmiddelen: Honing, jam, gelei, chocoladepasta, koek, taart, cake, zoetigheden, kant-en-klare maaltijden (vruchtyoghurt, ijs met smaak, toetjes)

Fruit: Gedroogde vruchten, gesuikerde compote (appelmoes), siroop en diksap, gekonfijt fruit, wijndruiven, bananen

Beweging

Beweging is in het algemeen zeer goed en gezond voor het lichaam. Zo heeft het ook bij mensen met Diabetes Mellitus een positieve invloed op de bloedsuikerspiegel. Voldoende beweging zorgt ervoor dat de bloedsuiker daalt, dit komt doordat de glucose in het bloed gebruikt wordt door de spieren voor energie. Na ongeveer 30 minuten gaat het lichaam over op de vetverbranding, waardoor beweging dus ook goed is voor de vetwaarden in het bloed. Tegelijkertijd worden de spiercellen gevoeliger voor insuline waardoor een gelijke hoeveelheid insuline zorgt voor een grotere daling van de bloedsuikerspiegel, of andersom zorgt een grotere hoeveelheid koolhydraten voor een minder sterke stijging van de bloedsuikerspiegel. Ook veranderd de stofwisseling van de spieren waardoor er meer koolhydraten en vet worden verbrand. Daardoor wordt weer het gewicht gereguleerd en verlaagt de bloeddruk.

Regelmatig bewegen

Wanneer er dus regelmatig lichamelijke activiteit is moet de insulinedosis aangepast worden naar een lagere hoeveelheid of een grotere inname van koolhydraten. Een bewegingstekort heeft juist het tegenovergestelde effect. Er is een grotere insulinedosis nodig of een lagere koolhydraatinname om de bloedsuikerspiegel te reguleren.

Vooral conditiesporten zoals wandelen, fietsen, zwemmen, dansen of golfen hebben een positief effect. Krachtsporten worden zelfs eerder afgeraden, ook omdat dit de bloeddruk laat stijgen bij mensen met een hoge bloeddruk.

Belangrijk is het om rondom de beweging goed op de bloedsuikerwaarden te letten. Zowel vooraf als achteraf is er minder insuline (of in tabletvorm) nodig. Een alternatief is om voor of tijdens de lichamelijke activiteit snelle koolhydraten te nuttigen. Voorbeelden hiervan zijn fruit, koekjes, mueslirepen, druivensuiker of fruitsap. De hoeveelheden zijn afhankelijk van de afstand, duur, intensiteit en voedingstoestand.

In concrete adviezen omgezet betekent dit dat bij een bloedsuiker van minder dan 150 mg/dl nog 12 tot 24 g koolhydraten genomen moeten worden. Een waarde tussen 150 en 250 mg/dl is perfect om mee te trainen. Bij langdurige lichamelijke activiteit is het verstandig om tussendoor nog een keer de bloedsuiker te meten, net als achteraf en 3 uur na de training.

Vrije tijd

Iemand met Diabetes Mellitus moet met sommige situaties opletten. Een saunabezoek of plotselinge grote temperatuurswisselingen (heet bad) hebben invloed op de opname van insuline (injectie) in de huid. Wanneer dit binnen drie uur na de injectie plaatsvindt wordt de insuline sneller opgenomen waardoor een hypo kan ontstaan. Indien dit wel binnen drie uur is moet er rekening mee gehouden worden dat er meer koolhydraten gegeten worden of dat er minder insuline gespoten wordt. Ook in een restaurant kunnen moeilijke situaties ontstaan. Doordat er niet zelf gekookt wordt is er onduidelijkheid over de hoeveelheid koolhydraten in het eten of over eventueel toegevoegde alcohol. Vraag daarom altijd in restaurants om informatie voor meer duidelijkheid.

Meer informatie over Diabetes Mellitus?

Heb je vragen naar het lezen van de bovenstaande informatie? Lees dan hier meer over Diabetes Mellitus, welke vormen er zijn en hoe het ontstaat. Of lees hier meer over de behandelmethoden en mogelijke gevolgen van Diabetes Mellitus. Nog steeds vragen? Stel deze dan gerust hier.