Omgaan met een eetstoornis

Een eetstoornis is een psychische aandoening die zich uit in verstoord eetgedrag. Sommige mensen eten te veel, anderen eten te weinig en weer anderen wisselen deze twee af. Een eetstoornis kan ernstige gevolgen hebben voor je geestelijke en lichamelijke gezondheid.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen een aantal verschillende eetstoornissen: Anorexia Nervosa (AN), Boulimia Nervosa (BN),  Binge-eating disorder (BED) en Orthorexia (O).

Anorexia Nervosa (AN)

Iemand met deze eetstoornis is erg mager en vermijd eten zoveel als mogelijk is door de angst om dik te worden. De oorzaak van deze aandoening is vooral psychisch, maar omgevingsfactoren en erfelijke aanleg spelen ook een rol. Door het vermijden van voedsel ontstaat er ondervoeding met als gevolg ondergewicht. Ondergewicht brengt lichamelijke en geestelijke gevolgen met zich mee. Je conditie neemt zowel lichamelijk als geestelijk af. Nadenken gaat minder soepel, en het kan mogelijk leiden tot depressie. Door het tekort aan essentiële voedingsstoffen worden je spier reserves aangesproken, hierdoor neemt de kans op botbreuken toe. Je hebt het sneller koud, je huid wordt dun, droog en bleek en je haar kan uitvallen. Zodra je vet- en spier reserves opraken zullen andere weefsels worden aangetast. De functies van verschillende organen zullen worden aangetast zoals de lever en nieren. Dit kan fatale gevolgen hebben, dus zorg dat je op tijd aan de bel trekt zodra je het gevoel hebt dat je gewicht sterk afneemt of zelfs vermoed dat je lijdt aan een eetstoornis.

Boulimia Nervosa (BN)

Deze aandoening is een variant van de eetstoornis anorexia nervosa. Ongeveer een derde van de anorexia patiënten krijgt boulimia. Deze twee kunnen elkaar ook afwisselen bij één persoon. Het woordje ‘nervosa’ wijst op de gelijkenis met anorexia nervosa, met als cruciaal kenmerk een opvallende bezorgdheid over mogelijke gewichtstoename. Toch zit er een verschil in de twee eetstoornissen. Bij anorexia vermager je meestal, terwijl het gewicht bij boulimia min of meer hetzelfde blijft (dit is niet in alle gevallen zo). Bij boulimia wisselen diëten, eetbuien en braken of laxeermiddelen elkaar af. Het probleem met Boulimia is dat het vaak over het hoofd wordt gezien. Aan het uiterlijk is het namelijk niet te zien. Maar vanbinnen is er een enorm dilemma aan de gang. Mensen met boulimia hebben een normaal gewicht, maar ze zijn geobsedeerd met een ideaal lichaamsbeeld. Desondanks hebben ze last van eetbuien en eten ze ‘verboden’ voedsel in het geheim. Ze beschouwen hun ongecontroleerde eetgedrag als gebrek aan wilskracht en zelfbeheersing. Dit leidt tot het krijgen van schuldgevoelens en walging.

Binge-eating disorder (BED)

Mensen met BED hebben last van ongecontroleerde eetbuien, met als gevolg een positieve energiebalans. Dit betekent dat ze meer energie binnen krijgen via de voeding dan dat ze aan energie verbruiken, wat uiteindelijk tot overgewicht of zelfs obesitas leidt. Net als bij andere eetstoornissen is de oorzaak van BED vaak psychisch, Maar erfelijke aanleg en omgevingsfactoren spelen ook een rol.

BED is gekenmerkt door het optreden van eetbuien met controleverlies. Na deze eetbui voelen ze zich ellendig. BED lijkt op boulimia nervosa. Het verschil is dat mensen met BED niet proberen het voedsel weer kwijt te raken door middel van braken, laxeermiddel of overactief gedrag. BED is meer dan frustraties weg eten, het overheerst het hele leven. Eetbuien behoren tot het coping mechanisme, het is een manier om nare emoties te onderdrukken.

Orthorexia

Bij iemand met orthorexia is gezond eten een obsessie. Vaak begint dit onschuldig: je wilt afvallen en leert het een en ander over gezonde voeding. je vermijd suikers en vetten en let op je calorie inname. Geleidelijk eet je steeds minder voedselsoorten. Het gaat steeds meer over de kwaliteit van het voedsel, en niet meer om de hoeveelheid. De hele dag ben je bezig met ‘gezond eten’. Je bent ervan overtuigd gezond bezig te zijn, maar dit eetgedrag is dwangmatig en niet gevarieerd genoeg om alle essentiële voedingsstoffen binnen te krijgen. Dit kan slecht zijn voor de gezondheid. Het gevolg van deze eetstoornis is afvallen en orthorexia kan zelfs doorslaan naar anorexia. 

Door de specifieke voedselkeuzes kunnen mensen met orthorexia zich steeds meer sociaal afzonderen. Naar een verjaardagsfeestje gaan, een gebakje eten en een drankje drinken zit er niet meer in. In enkele gevallen kan het voorkomen dat sociale contacten op deze manier wegvallen. Dit kan weer leiden tot depressiviteit. 

 

Wat zijn de oorzaken van eetstoornissen?

Aanleg

Bij mensen met een eetstoornis vallen er overeenkomsten in aanleg op. Extreme gevoeligheid is een voorbeeld. Mensen met een hoog sensitieve persoonlijkheid (HSP) kunnen gevoelig zijn voor geluid, licht, temperatuur, informatie van buitenaf, sfeer en stemmingswisselingen. Deze gevoeligheid kan ervoor zorgen dat je je verantwoordelijk voelt voor wat er in je omgeving afspeelt. Deze emotionele last kan zorgen voor machteloosheid, schuld of frustratie en resulteert in somberheid, angst of spanning. Dit zijn psychische klachten die voortekens zijn bij het ontwikkelen van een eetstoornis.

Erfelijke aanleg kan ook een rol spelen bij het ontwikkelen van een eetstoornis. Aanleg is niet voldoende om ook daadwerkelijk een eetstoornis te krijgen. Meestal zijn er ook andere factoren die een rol spelen.

Opvoeding

Als een van de ouders een eetstoornis heeft gehad kan de nadruk in het gezin liggen op uiterlijk en gewicht. De manier waarop het gezin met emoties omgaat is ook van belang. Stel dat verdriet een teken is van zwakte, dan zul je deze emotie proberen te onderdrukken. Je zoekt naar andere manieren om je emotionele spanning kwijt te raken, te dempen of te onderdrukken. Eetbuien kunnen behoren tot jouw copingmechanisme om nare emoties te onderdrukken.

Ingrijpende gebeurtenissen

Één of meerdere gebeurtenissen kunnen de druppel zijn voor het ontwikkelen van een eetstoornis. Het uitgaan van je relatie, gepest worden op school, het overlijden van een belangrijk persoon in je leven, de scheiding van je ouders, ziektes, et cetera. Al deze ingrijpende gebeurtenissen of omgevingsfactoren kunnen zorgen voor een bepaalde emotionele last die zich kan uiten in psychische klachten, zoals de ontwikkeling van een eetstoornis.

Puberteit/ adolescentie

Met name jonge vrouwen (maar ook mannen) hebben de kans op het ontwikkelen van een eetstoornis. Dat komt omdat er in deze levensfase enorm veel veranderd, lichamelijk en geestelijk. Onzekerheden kunnen ontstaan over het uiterlijk omdat je in deze periode (seksuele) relaties met mensen ontwikkelt. De overgang naar volwassenheid vraagt veel: je moet jezelf kunnen ontwikkelen, verantwoordelijkheid kunnen nemen en groeien naar zelfstandigheid. Je moet beslissingen nemen en controle hebben over je eigen emoties. Al met al ben je in deze levensfase kwetsbaarder voor het ontwikkelen van een eetstoornis. Let op: dat wil niet zeggen dat een eetstoornis zich op een latere leeftijd niet kan ontwikkelen.

 

Wat moet ik doen?

Alleen diëtistische begeleiding kan vaak onvoldoende helpen bij het aanpakken van een eetstoornis. Er is ook deskundige psychologische begeleiding nodig. Het is belangrijk om een eetstoornis zo snel mogelijk te behandelen, want eetstoornissen zijn moeilijker te behandelen naarmate iemand er langer aan lijdt.

Als je vermoed dat je een eetprobleem hebt, ga dan zo snel mogelijk naar de huisarts. Je huisarts kan samen met jou een manier vinden om een gezond eetpatroon op te bouwen, eventueel met behulp van een diëtist of psycholoog.

 

Hoe gaat het verder?

Je zult behandelt worden en werken aan je herstel. Langzamerhand zul je controle krijgen over je levensstijl en eetgedrag. Je zult je kracht terugwinnen met behulp van de mensen in je omgeving zoals familie en vrienden. Wees niet bang om over je eetstoornis te praten. Het gesprek kan je opluchten en je ervan bewust maken dat je dingen anders moet doen.

 

Voedingsadviezen bij een eetstoornis

Heb je na het lezen van bovenstaande informatie vragen over hoe je aan je eetstoornis kunt werken? Zijn er dingen niet duidelijk geworden? Of wil je meer informatie over begeleiding door de online diëtist? Neem dan hier contact op en stel je vragen. De online diëtist van About Health helpt je graag verder!

 

Gebruikte en interessante bronnen:

Voedingscentrum eetstoornissen, Thuisarts eetstoornis, PsyQ eetstoornis